Gülaçtı Şen

Afrika dünyanın neresindedir?

Sao Paulo, Malaga, Kinşasa, Hartum, Simferepol hangi ülkelerde yer alır?     

Rusya ve Japonya arası kaç kilometredir?

Hangi ülkelerin Pasifik Okyanusu ile bağlantısı vardır?

Coğrafi bilgiler; hangi ülkede yaşadığımız, sınırımızdaki ülkeler, ülkenin denizle ya da okyanusla bağlantısının olup olmadığını bilmek önemli midir? Bu soruların cevaplarını ister verin, ister vermeyin; ama havacılık sektöründe çalışmak, farklı ülkeleri tanımak ve ülkelerin dünyanın neresinde olduğunu bilmek önemlidir. Aslında çoğu kişinin öğretim hayatının ilk dönemlerinde kendi yaşadığı bölgeyi öğrenerek başladığı bu bilgiler; dünyanın okyanusları, denizleri, dağları, bölgeleri vb. devam eder. Havacılık sektöründe yer alan herkesin dünya ülkelerini tanıması, ülkelerin siyasi ve politik meselelerini bilmese de ülkenin bulunduğu bölgeyi, görev yaptığı havalimanına olan uzaklığını bilmesi önemlidir. Bu yüzden dünya ülkelerini, ülkelerin önemli şehirlerini ve havalimanlarını kolay öğrenebilmek için dünyayı bölüyoruz. Kesin bir coğrafi ayrıma ve bölümlere girmeden, ICAO ve IATA uluslararası havacılık kuruluşlarının yaptığı çalışmalarla dünya ülkelerini öğrenmek mümkündür.

IATA (International Air Transport Association), Türkçe karşılığı ile Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği, hizmet kapsamı hava taşımacılığı olan ve sadece havayolu şirketlerinin üye olabildiği, uluslararası ticaret ve endüstri birliğidir. Esas misyonu, havayolu endüstrisini temsil etmek, yönetmek ve hizmet vermek olan IATA, tüm havayollarının çıkarlarını savunarak, kuralları yöneterek ve ülkeleri yönlendirerek havacılığın ulusal ve küresel boyutta gelişmesi ve ekonomik fayda sağlaması için çabalamaktadır. IATA yürüttüğü faaliyetlerle dünyayı üç ana bölgeye ayırmıştır. Havayolu şirketlerinin yapacağı tarifeleri düzenlemek, birçok tarife kurallarını belirlemek amacıyla yapılan üç ana bölge ayrımı, aslında coğrafi anlamda ayrımla hiçbir ilgisi yoktur. Tamamen havacılık sektörüne yönelik bir düzenlemedir. IATA Trafik Konferansı Alanları şu şekildedir;

IATA 1.Bölge: Amerika, Kuzey Amerika (Orta Amerika dahil) kıtaları ve komşu adaları, Grönland, Bermuda, Batı Hint Adaları ve Karayip Adaları ve Hawai Adaları (Midway ve Palm Island dahil)

IATA 2.Bölge: Avrupa’yı (Rusya’nın Avrupa kısmı dahil) ve komşu adalarını, İzlanda’yı, Azorları, Afrika’yı ve bitişik adalarını, Asuncion Adası’nı ve Asya’nın bazı kısımlarını (İran ve batıda)

IATA 3.Bölge: İran’ın doğusundaki Asya bölümünü (İran hariç) ve komşu adalarını, Doğu Hint Adaları’nı, Avustralya’yı, Yeni Zelanda’yı ve bitişik adalarını ve Pasifik Adaları’nın IATA 1 alanının bir parçası olduğunu belirtir.

Dünya’nın coğrafi olarak bölgelerini ve ülkelerin hangi bölgede olduğunu bilmeden yola çıkmak, gittiğiniz yolda kaybolmanıza sebep olabilir. Dünyanın bölgelerini, en azından havacılık sektöründe işleri kolaylaştıracak kadar öğrenmek, havacılık sektöründe hangi departmanda çalışırsanız çalışın, hangi işi yaparsanız yapın işinize yarayacaktır. Bilgiye sahip olmak avantajdır ve bunun için coğrafi bir ayrım olmayan IATA’nın üç bölgesine çalışmaya başlayarak bu avantajı elde edebilirsiniz. IATA’nın bölgelerinde hangi ülkeler var, hangi okyanuslar ya da denizler var, araştırabilirsiniz. Üstelik dünyanın hangi bölgesinden nerelere uçuş var, bu uçuşların havayolu şirketine kazancı nedir ya da bu bölgeye gerçekten neden uçuş yapılıyor, hangi ülkenin havayolu şirketi uçuşu gerçekleştiriyor, siyasi, politik, ekonomik sebepler nelerdir gibi daha öğrenilecek çok şeyle karşılaşılacağı için öncelikle ülkelerin dünyanın neresinde olduğunu bilmek gerekiyor.

Dünya ülkelerini öğrenmek için yararlanılabilecek diğer bir kaynak ICAO’nun coğrafi bölgelere göre yaptığı ayrımı bilmektir. ICAO (International Civil Aviation Organization), Türkçe karşılığı Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü, Birleşmiş Milletlere bağlı olarak hava taşımacılığı ile ilgili uluslararası standartları, güvenlik, emniyet ve verimlilik için gerekli olan düzenlemeleri; anlaşmaya taraf 190 ülke arasındaki sivil havacılık ile ilgili her konuda aracılık görevini üstlenen bir kuruluştur. ICAO dünya üzerindeki tüm havalimanlarını tanımlamak için dünyayı bölgelere ayırmıştır. Bu ayrım coğrafidir ve coğrafi bölge kodlamaları şu şekildedir;

A Bölgesi: Batı Güney Pasifik

B Bölgesi: Grönland, İzlanda ve Kosova (Avrupa Alternatifi)

C Bölgesi: Kanada

D Bölgesi: Batı Afrika ve Mağrip’in doğu kısımları

E Bölgesi: Kuzey Avrupa

F Bölgesi: Orta Afrika’nın ve Güney Afrika’nın çoğu ve Hint Okyanusu

G Bölgesi: Batı Afrika ve Mağrip’in batı kısımları

H Bölgesi: Doğu Afrika ve Kuzeydoğu Afrika

K Bölgesi: Komşu Amerika Birleşik Devletleri

L Bölgesi: Güney Avrupa, İsrail, Filistin, Türkiye

M Bölgesi: Orta Amerika, Meksika ve Karayipler’in kuzey / batı kesimleri

N Bölgesi: Güney Pasifik ve Yeni Zelanda’nın çoğu

O Bölgesi: Pakistan, Afganistan ve Ortadoğu’nun çoğu (Kıbrıs, İsrail, Filistin, Türkiye ve Güney Kafkasya hariç)

P Bölgesi: (Eski) ABD Kuzey Pasifik Bölgeleri ve Kiribati

R Bölgesi: Kuzey Batı Pasifik (Tayvan, Güney Kore / Filipinler ve Japonya)

S Bölgesi: Güney Amerika

T Bölgesi: Karayipler’in doğu ve güney kısımları

U Bölgesi: Rusya ve Sovyet sonrası devletler, Baltık ülkeleri ve Moldova hariç

V Bölgesi: Güney Asya (Afganistan ve Pakistan hariç), Anakara Güneydoğu Asya, Hon Kong ve Makao

W Bölgesi: Denizcilik Güneydoğu Asya (Filipinler hariç)

Y Bölgesi: Avustralya

Z Bölgesi: Anakara Doğu Asya

ICAO tarafından kodları belirlenen bölgelerin dünyanın neresinde olduğunu bilmek için dünya haritası edinerek çalışmalara başlamak mümkündür. Ülkenin dünyanın hangi bölgesinde olduğunu bilmek, o ülkenin komşu ülkelerini tanımak, uçuş yapılan havalimanını bilmek açısından önemlidir. Ayrıca havacılık sektörünün ülkelerin coğrafi, siyasi, politik meselelerinden bağımsız olmadığı bilinirken, bu bölgeleri ve ülkelerini bilmek kişinin tecrübelerine katkı sağlayabilir. Ama ICAO bölgeleri ve ülkeleri dikkatle incelendiğinde, başka bir ayrıntıyı da görmek mümkündür. Harf kodu ile belirtilen bölgelerde bazı ülkeler ‘hariç’ olarak adlandırılmıştır. Özellikle bu bölgeleri ve ülkeleri sıralayacak olursak;

• L Bölgesi: Pakistan, Afganistan ve Ortadoğu’nun çoğu (Kıbrıs, İsrail, Filistin, Türkiye ve Güney Kafkasya hariç)
• V Bölgesi: Güney Asya (Afganistan ve Pakistan hariç), Anakara Güneydoğu Asya, Hon Kong ve Makao
• W Bölgesi: Denizcilik Güneydoğu Asya (Filipinler hariç)’dir.

Coğrafi olarak yapılan kodlamalarda bazı ülkelerin bu bölgelerin dışında bırakılmasının sebebi nedir? Bu ülkelerin siyasi, ekonomik ve politik durumları göz önünde bulundurulduğunda, ICAO tarafından havalimanları için atanan kodların tam olarak coğrafi ayrımla belirlenmediği söylenebilir. Peki, neden bazı ülkeler bulunduğu bölgenin haricinde tutulmuştur? Elbette ICAO’nun bunun için sebepleri vardır; ama bu sebepler hangi ülkeler için gerçektir, ya da gerçek olmayacak kadar yalandır? Uluslararası bir kuruluş tarafından yapılan bir çalışmada dahi ayrımcılığı görmek mümkünken, farklı ırklardan, farklı kültürlerden, farklı ülkelerden gelen insanların bir araya geldiği uçakta ve havalimanı terminalinde çalışmanın kolay olmadığını anlamak zor değildir. Uluslararası otoritelerin yönetmeliklerini, ülkelerin havacılık kurallarını, işletmelerin aldıkları kararları ve insanların davranışlarını anlamak kolay değildir. Bunun için ilk yapılması gereken şey, dünyada hangi ülkenin nerede olduğunu öğrenmektir.

Esasında ICAO’nun dünyayı bölgelere ayırmasındaki amaç, dünya üzerindeki tüm havalimanlarını tanımlamaktır. ICAO, “ICAO Document 7910: Location Indicators” belgesinde ICAO havalimanı kodlarını yayınlayarak, her bir havalimanı için 4 karakterli alfanümerik kod tanımlamıştır. Bu kodlamalardan ilk harf havalimanının dünya üzerinde bulunduğu bölgeyi, ikinci harf ülkeyi ve diğer son iki harf ise havalimanını tanımlar. Son iki harf, her bir havalimanı için genelde sırayla verilmektedir.

Örnek olarak;

LTFJ – Sabiha Gökçen Havalimanı

EGLL – Heathrow Havalimanı verilebilir.

Havacılık sektöründe çalışmak ve gerekli bilgileri öğrenmeyi kolaylaştırmak için dünyayı bölüyoruz ve hangi ülke dünyanın neresinde öğreniyoruz. Sektörde çalışmaya başladığınızda öğreneceğiniz bir gerçeği de şimdiden soralım: Dünya zaten bölünmemiş midir?

Kaynak: www.iata.org, www.icao.int