İnsansız Hava Aracı – Behzad Sanatı
Küçüklüğünden beri havacılığa meraklı olan, birçok çalışmaya imza atan, hayalleri için 1997 yılında İran’dan Türkiye’ye gelen ve hala Türkiye’de yaşayan, Dr.İlhami Faydagör İlköğretim Okulu ve Yıldız Teknik Üniversitesi Laboratuvarlarında Model Uçak ve İHA Eğitmeni olarak İnsansız Hava Aracı eğitimleri veren Behzad Sanatı ile İnsansız Hava Aracı hakkında tüm merak edilenleri konuştuk.
Merhaba, öncelikle bize biraz kendinizden bahsedebilir misiniz?
Küçüklüğümden beri araştırmayı, okumayı ve üretmeyi çok seven biriyim. Daha ilkokul zamanlarında, odamı laboratuvara dönüştürdüm ve topladığım 480 adet deney tüpü ile araştırmalara başladım. Meteoroloji ile ilgili sıcaklık, nem, rüzgâr yönü ve şiddeti ve yağmur miktarını ölçen aletleri üretttim. Gökyüzünde uçan bir uçağı izleyip, merak ettiğimde ise 11 yaşındaydım. Bir uçak nasıl uçar sorusuna yanıt almak için tüm hocalarıma sordum, ancak yanıt alamadım. Kütüphanelerde büyük araştırmalara başladım ve böylece uçaklara olan ilgim ve merakım başlamış oldu.
BİR UÇAK NASIL UÇAR?
Aradığınız sorunun cevabını bulabildiniz mi?
Küçük yaşlarda okuduklarımla bunu anlamakta zorlandım. Ben de uçakları inceledim ve uçak maketleri yapmaya başladım. Model uçakların yapımında alimunyum sac ve ahşap kullanmayı düşündüm. Ancak aliminyum sac ve ahşap ile çalışmak zor olduğu için kartondan bir model uçak yaptım. Tabi nasıl uçtuğu ile ilgili bir fikre ulaşamadım. Llise yıllarına kadar model uçak yapmaya devam ettim. Lise üçüncü sınıfta yaptığım model uçak ise uçmayı başardı. Lise yıllarında model uçağın yanı sıra elektrikli merkezkaç (santrifüj) sistemi, fizik dersi için aynalarda üç temel konuyu gösteren mekanizma ürettim. 1992 – 1994 yılları arasında milli eğitim bünyesinde iki sene öğretmenlik yaptıktan sonra 1997 senesinin sonunda, uçak üretimi ile ilgili kitaplarımı, model uçak çizimlerimi ve yaptığım model uçağımı da alarak da İstanbul’a geldim.
İstanbul’a geliş amacınız tam olarak uçaklar mıydı?
Uçaklara ilgim olduktan sonra çok fazla araştırma yaptım. Lise boyunca laboratuvarlarda başarılı çalışmalar yürüttüm. Mühendis olmak ve gerçek bir uçak yapmak en büyük hayalimdi. Eğitim konusunda Türkiye güzel bir seçenekti. Türkçe bilmiyordum; ancak İstanbul’da uçak mühendisliği ile ilgili önemli okullara gidebilirdim. Öyle de yaptım ve İstanbul’a gelip tüm çalışmalarımı yanıma alarak İstanbul Teknik Üniversitesi Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi’ne gittim. Üniversitede Dr.Kemal Yıllıkçı ile konuşma fırsatı buldum. Sonrasında Prof. Dr. Ahmet Nuri Yüksel Hoca (İTÜ Uçak ve Uzay Fakültesi Kurucu Dekanı) ile çalışmalarım hakkında konuştum. Bu konuşmalar neticesinde, İTÜ Uçak ve Uzay Fakültesi Bünyesinde Anka Helikopter Projesinde haftada 25 saat çalışmak üzere işe başladım.
İRAN’DAN TÜRKİYE’YE YOLCULUK VE İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ LABORATUVARLARINDA ÇALIŞMAK
İstanbul’a gelir gelmez çalışmalarınız ilgi görmüş. İTÜ’de çalışmak nasıldı?
Üniversitede bir hafta gibi kısa bir sürede öğrendiğim bilgilerle yeni bir yöntem denemeye karar verdim. Cam elyafı ve epoksi kullanarak üç adet model uçak ürettim. Bunlardan biri iki metre kanat açıklığında çok istikrarlı uçabilen model uçaktı. Türkiye’de ilk kez denenen bu yöntemle yaptığım uçaklar büyük ilgi gördü. Sonrasında Türkiye’de üniversitede okumaya karar verdim. 1998 senesinde Selçuk Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü’nü kazandım. Bir dönem derslere girdim; ancak hocaların anlattıkları teorik eğitim beni tatmin etmedi. Vakit kaybetmeden uçak yapmalıydım ve İnsansız Hava Aracı çalışmalarına başladım.
Günümüzde büyük ilgi gören İnsansız Hava Aracı çalışmalarınız böylece başladı, sanırım.
İHA üretmek için çizimler yaptım. Dört metrelik uçağın gövdesini bir ay gibi kısa sürede bitirdim. O sıralarda tanıştığım Türk Hava Kurumu Genel Başkanı rahmetli Prof. Dr. Atila TAÇOY çalışmalarımı beğendi ve beni tebrik etti. Sonrasında THK’da Model Uçak Rehber Öğretmenlik Sertifikası, Radyo Kontrol Uçak Uçuş Sertifikası ve Planör Uçuşu A Brövesi Sertifikası eğitimlerini ve barınma ihtiyaçlarımın tamamının karşılanmasını sağladı. BSMA-21/A adında ürettiğim dört metrelik İnsansız Hava Aracı da Etimesgut Havaalanında başarı ile uçtu. Hemen ardından Amerika Florida’da gerçekleşecek olan Model Uçak yarışmasına davet edildim. Süre kısıtlıydı ve 21 günde her gün 21-22 saat çalışarak taşınması çok kolay 4,10 metre kanat açıklığında 11 defa katlanarak çantayla taşınabilen ve radara yakalanmayan bir İHA ürettim. Portatif İHA’nın test uçuşu Etimesgut Havaalanında çok stabil olarak başarı ile gerçekleşti. Malesef vize verilmemesi nedeniyle bu yarışmaya katılamadım. Bu üzücüydü; ama çalışmayı asla bırakmadım.
HEDEFİM TÜRKİYE’DE HAVACILIK VE UZAY ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME MERKEZİ’NİN KURULMASI İÇİN UÇAK LABORATUVARI KURMAKTI VE BUNU BAŞARDIM
İHA yapımlarına devam mı ettiniz?
İstanbul’da tekrar sınava girdim ve Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü’nü kazandım. Hedefim Türkiye’de Havacılık ve Uzay Araştırma ve Geliştirme Merkezi’nin kurulması için Uçak Laboratuvarı kurmaktı; ancak YTÜ’de bu desteği bulamadım. Tekrar sınava girerek İstanbul Teknik Üniversitesi Uçak ve Uzay Fakültesi’ni kazandım. Havacılık ve Uzay Araştırma ve Geliştirme Merkezi’nin kurulması için gereken desteği İTÜ’de de bulamadım. Ben de kendi imkanlarımla uçak labotaruvarı kurmaya karar verdim.
Hedefleriniz konusunda, önünüze çıkan engellere rağmen asla pes etmiyorsunuz. Doğrusu uçak labotaruvarınızı merak ettim.
Çalışmayı hep sevdim ve uçaklar benim hayatım olmuştu. Bu laboratuvar konusunda ısrarcıydım ve hala da ısrar ediyorum. 12 Ağostos 2001 tarihinde kendi imkânlarımla Sefaköy’de bir uçak laboratuvarı kurdum. Açılışı da 21 Ağustos 2001 tarihindeydi. Bu açılışa çeşitli üniversitelerden öğretim görevlileri, yöneticiler ve bürokratlar katıldı. Bu laboratuvar bünyesinde uçak ve helikopter konularında Türkiye’nin en yetenekli teknisiyenleri ve mühendisleri bir araya geldi, diyebilirim.
Böylece laboratuvarlarınızda çalışmalarınıza başladınız.
Türkiye’nin Uçak ve Uzay alanında gelişmesine katkıda bulunmak maksadıyla beş senelik bölümler halinde yirmi beş sene için fizibilite çalışmaları hazırdık. Laboratuvarın çalışmalarına devam edebilmesi için destek elzem idi, malesef bu desteği alamadık. Almanya’dan da birkaç uçak fabrikası’ndan davet aldım ve Almanya’ya gittim. Laboratuvarıma destek sağlamak ve çak konusunda yeni bilgiler ve tecrübeler elde etmek için güzel fırsat yakalamıştım; ancak Almanya’da kaldığım üç sene boyunca, çalışma konusunda tatmim olmadım. Türkiye’ye geri döndüm ve İstanbul’da dört katlı bir yer kiralayarak Sanatı Eğitim ve Danışmanlık Merkezi (SEM) şirketini kurdum. Eğitim sektörüne yönelmiştim ve bununla ilgili güzel bir anım da var. 2001 yılında tanıştığım rahmetli Prof. Dr. Metin Lokmanhekim’i 2009 senesinde ziyaretine gittiğimde, kendisi merhum Türgut Özal’ın enerji danışmanıydı, eğitim ile ilgili büyük bir nasihatte bulundu. “Sevdiğin işine geri dön, yanına bir iki zengin bul ve vakit kaybetmeden İnsansız Hava Aracı fabrikası kur ve yüksek katma değer sağlayan işine devam et.”
SEVDİĞİN İŞİNE GERİ DÖN, YANINA BİR İKİ ZENGİN BUL VE VAKİT KAYBETMEDEN İNSANSIZ HAVA ARACI FABRİKASINI KUR
Aslında bu açıklama, tüm çabalarınızın sonuçlarını özetliyor gibi.
Havacılıkla ilgili tüm çalışmalar maddi ve manevi desteğe bakıyor. Siz ne kadar uğraşırsanız uğraşın, maddi imkanlar ve destek veren güçlü isimler arkanızda olmadıkça olmuyor.
Sizinle ilgili soruları biraz da bu sebeple detaylı bir şekilde sormak istedim. Türkiye’de bir İnsansız Hava Aracı yapmak, gerekli maddi ve manevi desteği bulmak, zorlu bir süreç. Bu süreci de tam anlamıyla deneyimlemişsiniz. Şimdi neler yapıyorsunuz?
Dr.İlhami Faydagör İlköğretim Okulu Laboratuvarlarında ve Yıldız Teknik Üniversitesi Laboratuvarlarında Model Uçak ve İHA Eğitmeni olarak İnsansız Hava Aracı eğitimleri veriyorum. Yaklaşık dört ay süren bu eğitimlerin içeriği şu şekildedir;
- Uçuş Esasları V
- İHA Kanat Üretimi
- İHA Gövde Üretimi
- İHA Yatay ve Dikey Stabilizatör Üretimi
- Mekanik Aksam Yapımı
- Elektronik Donanım Entegrasyonu
- Mekanik Aksam ve Elektronik Donanım Sistem Entegrasyonu
- İHA Uçuş Öncesi Testleri
- İHA Uçuş Testi
İHA ile ilgili çok detaylı bir eğitim veriyorsunuz; ancak basit bir şekilde sormam gerekirse, bir İHA nasıl yapılır?
Bu sorunun cevabına Behzad Sanatı Hoca’nın anlatımıyla aşağıdaki videodan ulaşabilirsiniz. İyi seyirler.