Gülaçtı Şen

1960’lı yıllarda Harvard Üniversitesi profesörleri Learned, Christensen, Andrews ve Guth tarafından geliştirilmiş olan SWOT analizi, Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats kelimelerinin baş harflerinden oluşmaktadır. Türkçe literatürde GZFT analizi (Güçlü yönler, Zayıf yönler, Fırsatlar, Tehditler) olarak da çevrilen bu analiz bir işletmenin başarısı için önemlidir.

SWOT Analizi, bir projede ya da bir ticari girişimde kurumun, tekniğin, sürecin, durumun veya kişinin güçlü (Strengths) ve zayıf (Weaknesses) yönlerini belirlemekte, iç ve dış çevreden kaynaklanan fırsat (Opportunities) ve tehditleri (Threats) saptamak için kullanılan stratejik bir tekniktir. Bu teknik projenin ya da ticari girişimin hedeflerini belirlemeyi ve amaca ulaşmak için olumlu ya da olumsuz olan iç ve dış faktörleri tanımlamayı gerektirir.

Fırsatlar ve Tehditler: Çevresel faktörlerin incelenmesini, işletmenin geleceği açısından önemli olan fırsatların saptanmasını, işletmeye tehdit unsuru oluşturabilecek faaliyetlerin (örneğin rakip firmaların atılımları, tüketici tercihlerindeki ani değişiklikler) önceden fark edilip önlem alınmasını sağlamaktadır.

Güçlü Yönler ve Zayıf Yönler: İşletmenin güçlü yönlerinin ortaya çıkmasını ve bunların hangi durumlarda, koşullarda ve ortamlarda kullanılması gerekebileceğinin saptanmasını, işletmenin zayıf yönlerinin belirlenerek önlem alınmasını, zayıf yönlerin olası tehditler karşısında işletmeyi düşürebileceği zor durumlarını analiz edilmesini vb. stratejik ve planlamacı yaklaşımları kapsamaktadır.

Aşağıda Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün (SHGM) 2021 yılında yayınladığı faaliyet raporunda kurumsal GZFT analizi verilmiştir.

SHGM Kurumsal GZFT Analizi

GZFT Analizi kapsamında, idarenin güçlü ve zayıf yönleri ile idare dışında oluşabilecek fırsatlar ve tehditler belirlenir. GZFT analizinin amacı güçlü ve zayıf yönler ile fırsatlar ve tehditler arasındaki ilişki analiz edilerek strateji geliştirme sürecine yön vermektir. Genel Müdürlüğümüzde, Durum Analizi safhasında, iç ve dış paydaşlara uygulanan “Memnuniyet Anketi” ile dış paydaşlarla yapılan “Paydaş Toplantıları” sürecinde elde edilen bulgular ışığında kurumun güçlü-zayıf yönleri ortaya çıkarılmış ve ayrıca stratejik planlama ekibiyle yapılan dış çevre değerlendirmelerinden elde edilen bulgular kapsamında “Fırsatlar-Tehditler” ortaya konarak GZFT Analizi yapılmıştır.

Güçlü Yönler

• Sivil Havacılık sektörünü düzenleyen, denetleyen ve yaptırım gücüne sahip bir kurum olması
• Sivil havacılık faaliyetleri kapsamında ülkemizi uluslararası ortamda temsil edebilme yetkisinin ve işbirliğinin olması
• Uluslararası mevzuata tabi olunması nedeniyle gelişmelerin sürekli olarak takip edilmesi,
• Dinamik bir sektörde çalışan, öğrenmeye istekli, yabancı dil bilen, iletişim becerileri kuvvetli iş gücüne sahip olması
• Özel alanlarda nitelikli personel istihdam etme olanağına sahip olması
• Kendi gelirleri ile giderlerini karşılayan özel bütçeli bir kurum olması
• Etkin bir Sivil Havacılık Bilgi Yönetim Sistemine sahip olması
• Kalite Yönetim ve İç Kontrol Sistemleri ile kendini geliştirme çabasına sahip kararlı bir kurum olması
• Sektördeki kurum ve kuruluşlar ile beraber iş yapma kültürüne sahip olması
• EUROCONTROL gelirinin personele dağıtılması, hava sahası modernizasyonu ve ilgili sektörü teşvikte kullanılabilmesi imkanı bulunması
• Sivil Havacılık sektörünün eğitim ihtiyacını giderebilmek amacıyla İstanbul’da Türk Sivil Havacılık Akademisinin hizmete girmesi

Zayıf Yönler

• Uluslararası Havacılık örgütlerinde temsil gücümüzün yeterli düzeyde olmaması
• SHGM Sertifikasyon Kapasitesinin uluslararası düzeyde teşkil edilememiş olması
• Kurumsal yapılanmanın istenen düzeyde tamamlanmamış olması
• Kurum bilinirlik ve tanınırlık seviyesinin yeterli düzeyde olmaması
• Kurum içi iletişim, motivasyon ve koordinasyon eksikliği
• Nitelikli personel kayıplarının fazla olması ve ihtiyaç duyulan alanlarda nitelikli personel temininde güçlük yaşanması
• İnsan kaynaklarının etkin kullanılmaması (işe alım, oryantasyon, kariyer planlaması, hizmet içi eğitim ve planlama, yurtdışı görevlendirmeler, terfiler, performans değerlendirmesi vb.)
• SHGM’nin, sektörün uzun vadeli hedeflerini gerçekleştirebilmesine yönelik ihtiyaçlarına zamanında uyum sağlayamaması
• Havacılık alanında kullanılan ürünlerde büyük oranda yabancı teknolojiye bağımlı olunması
• Amatör, sportif ve genel havacılık konusundaki mevzuatın ve altyapının yetersiz olması
• Sosyal tesis ve aktivitelerin yeterli seviyede olmaması
• Verilen hizmetlerin izleme ve değerlendirmelerinin yeterince yapılamaması
• Mevzuatın yeteri kadar kullanıcı dostu ve rehber dokümanı olmaması
• Risk esaslı mevzuat ve gözetim yaklaşımının yeterli olmaması
• Sektöre yönelik eğitim verme, eğitim materyali hazırlama konusunda yeterli kapasitenin oluşturulamaması
• Havacılık sektöründe faaliyet gösteren üreticilerin, ürün sertifikasyonu maliyetlerinin karşılanması konusunda destekleyecek yasal mevzuatın eksikliği

Fırsatlar

• Havacılık ve uzay sektörünün altyapısının gelişmesine yönelik kararlı ve destekleyici devlet politikalarının olması
• Yeni Havalimanı Projesi ile İstanbul’un bölgesel hava ulaşım merkezi haline dönüştürülmesi
• Özel sektörün son yıllarda havayolu işletmeciliğinde ve havacılık sanayiinde önemli roller üstlenmesine imkân yaratılması
• Nitelikli işgücünün Avrupa’dan daha ucuz olması
• Afrika, Çin, Hindistan, vb. ülkelerde ticari hacmin artması ve bölgenin ekonomik açıdan güçlenmesi, Afrika ve Asya ile Uzak Doğu pazarlarındaki gelişim
• Düşük maliyetli taşıyıcıların sayılarındaki artış
• Düşük maliyetli iş modeli uçuşlarına artan talep
• Havacılık sektörüne yapılan yatırımların ekonomik büyümeye katkı sağlaması
• Ülkemizin bölgesel hava ulaşım merkezi haline dönüşmesi ile birlikte gelen/giden uçuşların kavşak noktası haline gelmesi
• Ülkemizde hava trafiğinin ve havalimanı sayısının artması
• Havayolu ile seyahatin en hızlı ve güvenli ulaşım şekli olduğunun dünya toplumları tarafından genel kabul görmesi
• Ülkemizin bölgesel hava ulaşım merkezi hâline dönüşmesi ile tüm kültürlerin buluşma noktası hâline gelmesi
• Ülkemizde başta üniversiteler olmak üzere genç nüfusun havacılık ve uzay sektörüne ilgisinin artması
• Tüketici eğilimlerinin, tüketici memnuniyetinin ve seyahat etme alışkanlıklarındaki değişimin, hava yolu seyahatine ilgiyi artırması
• Orta menzilli bölgesel uçak üretimi konusunda önümüzdeki yıllarda artış olacağının öngörülmesi
• Askeri hava platformları için geliştirilen milli ve özgün aviyonik sistemlerin ve entegrasyon tecrübesinin dünya ile yarışabilir düzeyde olduğu değerlendirildiğinde benzer şekilde sivil havacılık alanına da kolaylıkla yansıtılabilmesi
• Takip Yazılımlarının yaygınlaştırılması
• İnsansız Hava Araçları üzerinde teknoloji geliştirme çalışmalarının artması, kontrol, görüntüleme ve ileri teknolojilerin desteklenmesi
• Hava trafik yönetim sisteminin teknoloji kullanımı ile optimize edilmesinin getireceği maliyet azalışı ve verim artışı
• Çevre bilincinin gelişmesi ile sektörde faaliyet gösteren şirketlerin yerel ve uluslararası çevreyi korumaya yönelik kurallara uyma zorunluluğunun sıkı yaptırımlar ile desteklenmesi
• Uçak filolarının yeni nesil uçaklarla değiştirilmesinin gürültü kirliliği, hava kirliliği gibi konulara olumlu etkisi
• Yeşil Havalimanı unvanı alınmasının teşvik edilmesi
• Sivil Havacılık sektörünün ülke ekonomilerine doğrudan katkı sağlayan konumu

Tehditler

• Bölgede yaşanan iç karışıklıkların yük ve yolcu ulaşımını etkilemesi
• Havacılık sektörüne yapılan müdahalelerin uluslararası alanda serbest rekabeti bozması
• Petrol fiyatlarının dalgalanmasına neden olan politik baskılar, müdahaleler ve ambargolar
• Uluslararası ilişkilerde gerilimin artması
• Uluslararası güvenlik kontrollerinin artması
• Uluslararası alanda çevre bahanesiyle gelişmekte olan ülkelerin önüne engel yaratılması
• Asya Pasifik bölgesinin dünya hava trafiği payındaki artış
• Uluslararası mevzuat ve stratejilerin sektörün rekabet gücüne etkisi
• Genel havacılık faaliyetlerinin (çok hafif uçak yapımı, model uçak, akrobasi vb.) yeterince gelişmemiş olması
• Döviz kurlarındaki dalgalanma ve TL değer kaybı
• Yeni ortaya çıkacak istihdam alanları ve teknolojinin getirdiği insan kaynağı ihtiyacı
• Siber saldırılarda artış olması
• Teknolojik olarak dışa bağlı alanların olması
• Genel Havacılığı ilgilendiren vergilerin, havacılıkta gelişmiş ülkelere göre çok yüksek oranda olması, yasal düzenlemelere ihtiyaç duyulması
• Havacılık teknolojilerinde kullanılan malzemelerin standardizasyon ve sertifikasyonuna yönelik yasal düzenlemelerin eksikliği
• Sivil Havacılık Devlet Emniyet Programının kanuni dayanağının eksikliği
• Kaza kırımın net olarak tanımlanmaması ve Kaza Araştırma ve İnceleme Kurulu’nun görevlerinde çelişkilerinin bulunması
• İklim değişikliği ile ilgili gelecekte alınması muhtemel uluslararası kısıtlayıcı kararlar
• Bilinen yakıtlarla çevreye duyarlı bir havacılık yapılamaması
• Yetişmiş beyin gücünden; yurtdışına beyin göçü, planlama eksiklikleri vb. sebeplerle yeterli seviyede yararlanılamaması
• Havacılık ve uzay teknolojileri alanlarında teknolojik kabiliyeti olan ve/veya ihtiyaç sahibi ülkeler ile ortak projeler geliştirilmesi amacıyla işbirliği modellerinin geliştirilememiş olması
• Özellikle büyümesini sürdüren Körfez ülkeleri taşıyıcılarının uyguladığı yüksek ücret politikasıyla pilot ve teknisyen gibi lisanslı personelimizin yurt dışında çalışmayı tercih etmesi
• Motor, pervane ve iniş takımı üretim teknolojisinin yokluğu

Kaynak: SHGM 2020 Faaliyet Raporu